Wat zijn de grote maatschappelijke problemen en hoe kan logistiek daarin een bijdrage leveren? Daar heeft TKI Dinalog zich over gebogen met als resultaat de Nationale Kennisagenda Logistiek. Directeur Niels Agatz zou graag minder focus op technologie willen zien, en meer missiegedreven handelen.
Om in de wirwar van innovatieprojecten en onderzoeksprogramma’s wat meer helderheid te bieden, komt TKI Dinalog met een nieuw initiatief, de Nationale Kennisagenda. Wat opvalt is dat de maatschappelijke relevantie als uitgangspunt is gekozen, niet datgene wat verladers en vervoerders zelf het meest denken nodig te hebben om hun processen te optimaliseren. Minder achter technologische hypes aanrennen, maar meer zoeken naar oplossingen voor de echte problemen in de samenleving en welke rol de logistieke sector daarin kan leveren.
Samen bepalen waar onderzoek over moet gaan
Wetenschappelijk directeur van TKI Dinalog, Niels Agatz, denkt dat dit de manier is om zowel het bedrijfsleven als de overheid en de kennisinstellingen op één lijn te krijgen. “We hebben afgelopen zomer veel sessies gehouden en rond de vijftig mensen uitgebreid gesproken in ronde tafelsessies om te horen wat er precies leeft. Wat zijn de topics die voor hen en voor de samenleving van belang zijn? Niet dat we die de komende paar jaar even gaan oplossen, maar wel om samen te bepalen waar we vooral in moeten investeren om vanuit de logistiek een bijdrage te leveren aan het oplossen van grote maatschappelijke uitdagingen. Laten we daar dan aan gaan werken in plaats van ons steeds weer te laten afleiden door wat er aan technologie op ons afkomt.”
Wat hebben jullie voor ogen met deze agenda?
“Het doel van deze nieuwe kennisagenda is om voor de komende jaren het kompas te zijn voor het ontwikkelen van uitvragen voor onderzoek en het beoordelen van onderzoeksvoorstellen binnen TKI Dinalog. Tot nu toe was dat vaak technologie gedreven. Er komt iets op ons af, dat gepresenteerd wordt als de oplossing van veel problemen. In de praktijk komt daar niet zoveel van terecht. Natuurlijk is het goed om te kijken wat technologie kan betekenen, maar dan wel met het doel om de echte problemen op te lossen in plaats van oplossingen te verzinnen voor een probleem, dat niet als probleem wordt ervaren.”
Heb je daar een voorbeeld van?
“Nou blockchain is zo’n voorbeeld. Dat blijkt dan toch niet de oplossing voor alle vraagstukken in de logistiek te zijn. De toepassing van drones is dat evenmin. Kijk ook naar AI. Iedere technologie kan een bijdrage leveren. Maar laten we eerst het probleem centraal stellen en dan kijken of en dan vervolgens welke technologie de beste oplossing biedt. Of dat er andere, goedkopere oplossingen zijn. Ik vind overigens ook dat AI een heel grote bijdrage kan leveren. Laten we dat de komende jaren vooral in onze onderzoeken betrekken. Maar niet als de enige oplossing.”
Hoe moet het dan wel?
“Het liefst zie ik dat we innovatieprojecten optuigen met uitdaging als uitgangspunt: hoe kunnen we de zichtbaarheid in de keten vergroten? Hoe kunnen we ketens duurzamer maken? Niet blijven hangen in een verkokerde visie op technologie. Vooral ook kijken naar zaken als gedrag, omgaan met elkaar. Minder hijgerig achter trends aanlopen in ieder geval. Overigens er zijn nog steeds programma’s die lopen en dat moet ook gewoon doorgaan, bijvoorbeeld op het gebied van digitalisering. Maar dan toch graag wat minder vanuit een mogelijke oplossing, meer vanuit het probleem.”
Sluit dit ook beter aan bij de financieringsvoorwaarden?
“We proberen met de kennisagenda de drie partijen waar het om gaat – bedrijfsleven, onderzoeksinstellingen en overheid – bij elkaar te brengen. De vijf punten zijn voor iedereen van belang. Natuurlijk zijn er andere onderwerpen die voor bedrijven net zo goed belangrijk zijn. Maar met deze agenda brengen we de cirkeltjes bij elkaar. Niet omdat dit is wat de overheid specifiek wil, maar het is wel waar de overheid financieringsmogelijkheden voor heeft ontwikkeld.”
Voelen bedrijven zich wel aangesproken met deze topics?
“Dat denken we zeker. Neem bijvoorbeeld bevolkingsgroei en demografie. Dat komt voort uit schaarste op de arbeidsmarkt waar bedrijven tegenaan lopen. Het zijn concrete thema’s waar ondernemers mee te maken hebben. Wellicht dat een mkb-ondernemer andere termen gebruikt, maar hij zal zeker de achterliggende problematiek herkennen.”
Het maatschappelijk verdienvermogen, waar doel je dan op?
“Dat gaat over de vraagt in hoeverre logistiek in de Nederlandse samenleving niet alleen waarde creëert maar ook schade aanbrengt. Daar willen we de ogen niet voor sluiten. Als bepaalde activiteiten niet meer kunnen, dan is dat zo. Alleen, waar gaan we dan wel ons geld mee verdienen? Welke keuzes moeten we daarin maken? Willen we Nederland Distributieland nog overeind houden? Nogmaals, misschien dat ondernemers dit ervaren als ambtelijke terminologie, maar het is wel voor de hele sector relevant.”
Dit zou aanleiding kunnen zijn tot veel discussie
“Het zou inderdaad kunnen dat de uitkomsten van door ons geïnitieerd onderzoek inzichten opleveren die indruisen tegen het huidige of toekomstige overheidsbeleid. Dat levert zeker discussie op en dat is ook wat wij willen en wat de overheid zelf ook wil. Feedback ontvangen op basis van gedegen onderzoek, niet op basis van een gevoel dat we alles moeten behouden wat er is.”
Gaat het lastiger worden om onderzoek gefinancierd te krijgen?
“Daar moeten we wel rekening mee houden inderdaad; dat is zeker zorgelijk voor ons als sector. Aan de andere kant, alles is logistiek en ook de overheid beseft dat je niet kunt ophouden met logistieke activiteit in dit land. In allerlei stuurgroepen proberen we daar steeds weer aandacht voor te vragen en logistiek hoog op de agenda te houden. Anders lopen we het gevaar dat de overheid afhaakt. Vandaar dat we ons blijven inzetten binnen het ‘missiegedreven’ innovatiebeleid, zoals de overheid dat heeft geformuleerd. Zeker in de circulaire economie waar we naar op weg zijn. Er wordt heel vaak gewezen naar de overheid. Wij vinden dat we beter samen met de overheid kunnen nadenken over nieuwe regulering en dat zoveel mogelijk meenemen in onze onderzoeksprogramma’s.”
