Steeds vaker staat duurzaamheid op de agenda van logistiek professionals. Niet alleen vanuit wet- en regelgeving, maar ook vanwege veranderende verwachtingen van klanten, medewerkers en de samenleving. Een onderwerp dat in deze discussie extra aandacht verdient, zijn de maatschappelijke transportkosten: de kosten die niet direct worden betaald door de vervoerder of verlader, maar die de maatschappij als geheel draagt. Denk aan de schade door luchtvervuiling, geluidsoverlast, verkeersongevallen, klimaatverandering en files.
Maatschappelijke rekening per modaliteit
Volgens het onderzoek van CE Delft bedragen de maatschappelijke kosten per tonkilometer:
• wegtransport: 4,2 cent
• binnenvaart: 1,9 cent
• spoorvervoer: 1,3 cent
“Deze cijfers maken één ding duidelijk: wegtransport, hoewel vaak het snelst en meest flexibel, legt de zwaarste last op de samenleving. Het verschil met vervoer per spoor is zelfs meer dan drie keer zo groot. Dit komt onder andere door de hogere uitstoot, de grotere kans op ongelukken en door de bijdrage aan filevorming die vrachtwagens veroorzaken. Bij spoor en binnenvaart, zijn deze externe effecten aanmerkelijk lager, mede dankzij hogere energie-efficiëntie en lagere ongevalsrisico’s”, stelt Babiche van de Loo, programmamanager Zuid-Holland bij de Joint Corridors Off Road.
Druk op wegvervoer groeit
Volgens het platform Joint Corridors Off-Road is het duidelijk dat de maatschappelijke kosten niet losstaan van bredere trends. Zo is de filezwaarte in 2024 met zes procent en zelfs tijdens de spits met achttien procent, gestegen. Tel daarbij de groeiende chauffeurstekorten (naar verwachting één miljoen in Europa in 2030), de invoering van de vrachtwagenheffing (0,17 euro/km vanaf 2026) en het intensieve wegonderhoud op en je begrijpt waarom het wegennet onder druk staat.
Kortom: ook zonder maatschappelijke kosten is de rek uit het wegvervoer. “Vooral de regio Zuid-Holland komt ook nog onder forse druk te staan vanwege de vele infrastructurele werkzaamheden die gaan plaatsvinden in de komende jaren. Bedrijven moeten zich hierop voorbereiden”, besluit Babiche.
Modal shift als structurele oplossing
De voordelen van een modal shift worden vaak besproken in het kader van CO₂-reductie, planning en kosten. Maar de maatschappelijke winst is breder. Bedrijven die inzetten op binnenvaart of spoor, dragen zowel bij aan vermindering van files en wachttijden, als aan vermindering van CO₂-uitstoot en verkeersongevallen.
Subsidie om over te stappen
De Joint Corridors Off-Road heeft inmiddels vijftig multimodale corridors in Nederland en Europa gerealiseerd, waarbij bedrijven gebruik kunnen maken van de meer dan vijfhonderd wekelijkse vertrekken via water of spoor, om hun goederen te verzenden.
Met verschillende subsidieregelingen die beschikbaar zijn, zoals de voucherregeling van de Provincie Zuid-Holland en de modal shiftregeling, die bedrijven tot twintig euro per container subsidie biedt bij verplaatsing van weg naar water of spoor.
Om bedrijven over de mogelijkheden te informeren, geeft de Joint Corridors Off Road op 21 mei in Zoetermeer, tijdens het Duurzaam Vervoer Inspiratie event, een inspiratiesessie. Tijdens de sessie wordt ingegaan op de uitgebreide mogelijkheden die modal shift bedrijven kan geven.
Dit is een artikel van evofenedex.
