In de onlangs verschenen verkeersanalyse N279 Veghel-Asten valt te lezen dat het de komende jaren alleen maar drukker wordt op de autoweg. Zo is in 2040 de hoeveelheid vrachtverkeer verdubbeld. Platform Ondernemend Meierijstad (POM) luidt de noodklok: “Is een salamander in de sloot belangrijker dan het voortbestaan van onze kernen?”, vragen Anton Bolwerk en Jos van Asten van het POM zich hardop af.
Laten we allereerst even het geheugen opfrissen, want er wordt al jaren gesteggeld over de toekomst van de N279. Het noordelijke traject ’s-Hertogenbosch en Veghel is in 2016 opgewaardeerd tot een autoweg (80 km/uur) met 2×2 rijstroken en ongelijkvloerse kruisingen.
Het probleem zit hem echter in het zuidelijke deel tussen Veghel en Asten dat nog is uitgevoerd als 2×1 rijstroken met gelijkvloerse aansluitingen. Provinciale Staten stelde in 2018 een zogenaamd Provinciaal Inpassingsplan (PIP N279 Veghel-Asten) vast. Dit plan is in december 2021 door de Raad van State vernietigd met als belangrijkste argumenten: het ontbreken van rechtsgelijkheid voor omwonenden, het ontbreken van nut en noodzaak voor omleiding en het gebruik van verouderde verkeersgegevens voor milieueffectrapportage (MER) en inpassingsplan. “Met als gevolg dat er niks is veranderd. De problemen rond bereikbaarheid, leefbaarheid en veiligheid spelen nog steeds en worden de komende jaren alleen maar groter”, vreest Van Asten.
‘Failliet van de democratie’
In 2022 is een plan van aanpak vastgesteld voor een nieuwe start van het project. Een eerste stap daarin was het uitvoeren van een actuele verkeersanalyse. De conclusie: het wordt alsmaar drukker (onder andere door meer inwoners, meer zakelijk verkeer en meer arbeidsplaatsen) en dus neemt de vertraging op de N279 de komende jaren verder toe. Bovendien nemen de knelpunten in omvang toe. Bolwerk en Van Asten maken zich grote zorgen. “Er wordt drie jaar uitgetrokken voor een uitgebreid participatietraject. Wij vinden dat absurd lang. Daarnaast is het geen garantie dat mensen daarna niet alsnog naar de Raad van State stappen om de boel te vertragen. Met een participatietraject ontneem je mensen namelijk niet het recht om bezwaar te maken. Het is tijd voor actie. We kunnen niet maar blijven wachten en uitstellen. De leefbaarheid van Meierijstad staat op het spel”, aldus beide heren.
Vrachtwagenheffing
Een van de mogelijke verklaringen van de toename van het vrachtverkeer, naast een stijging van het aantal arbeidsplaatsen en het aantal inwoners, op de N279 is dat vrachtwagens uitwijken van snelwegen naar onderliggend wegennet als gevolg van vrachtwagenheffing, wat leidt tot een toename van 28 procent op provinciale wegen (waaronder N279) en 10 procent op gemeentelijke wegen. De vrachtwagenheffing is op basis van het aantal gereden kilometers, waardoor een kortere route via N-wegen aantrekkelijker wordt dan een snellere route via A-wegen.
Bolwerk is binnen POM trekker van het thema bereikbaarheid en mobiliteit en werkt bij Van den Bosch in Erp. Hij is niet tegen het participatieproces, maar vindt dat we in Nederland zijn doorgeslagen: “Het is een beetje het failliet van de democratie. Men maakt over van alles en nog wat bezwaar en heeft overal last van.” Van Asten vult aan: “Iedereen wil sneller, beter en meer. Maar als het de eigen leefomgeving betreft mag er niks veranderen. Voor het minste of geringste wordt een rechtszaak aangespannen. Daardoor lopen talloze projecten vertraging op.”
Volgens Van Asten moeten er keuzes worden gemaakt. “Het is geen cafetariamodel hè? Zorg ervoor dat mijn omgeving alleen maar beter wordt en laat de rest maar zitten. Zo werkt het niet. Aan keuzes maken zitten nu eenmaal negatieve gevolgen. Wij willen geen inwoners pesten of de natuur de nek omdraaien. Wij willen Veghel en Meierijstad bereikbaar en leefbaar houden. Bovendien hecht POM veel waarde aan een veilige doorstroom en een veilige omgeving voor inwoners en werknemers.”
Verschillende knelpunten
Als je bij Veghel op de N279 onder de A50 doorgaat kom je binnen no time vier stoplichten tegen. Tel daar de op- en afrit van de A50 bij op en je hebt verschillende knelpunten te pakken. Bolwerk en Van Asten zijn voorstander van het volledig aanpakken van de weg. Dus niet maar een gedeelte, nee, meteen alles meenemen. Van Asten: “De weg moet in ieder geval verbreed worden om de veiligheid te vergroten en de doorstroom te verbeteren. Maar het is belangrijk dat je ook de kop (aansluiting A50 bij Veghel) en de staart (Asten) aanpakt. Als je alleen het tussenstuk opwaardeert en de kop en de staart niet, dan verschuif je het probleem en houden we dus een probleem. We willen een oplossing.”
Voor Meierijstad spreekt het knelpunt bij de op- en afrit van de A50 het meest tot de verbeelding. Uit de verkeersanalyse blijkt dat het daar vooral ’s ochtends erg druk is. De oorzaak van de vertraging ontstaat dus bij de kruising met de A50. Als een dergelijk knelpunt niet wordt aangepakt, heeft het weinig zin om capaciteit toe te voegen aan de wegvakken waar de terugslagfile, op de N279, staat. De vertraging wordt daarmee niet opgelost, aangezien de oorzaak bij het kruispunt A50/N279 ligt. Bolwerk: “De oplossingen die tot nu toe worden aangedragen gaan dwars door Veghel. Ik vind dat geen robuuste oplossing of we moeten gaan werken met hoogteverschillen of een tunnel. Alleen dan loop je weer tegen een ander probleem aan. Er is 250 miljoen vrijgemaakt voor het aanpakken van de N279. Als we voor een robuuste oplossing willen gaan dan moet er geld bij. Want voor 250 miljoen realiseer je geen tunnel, omleiding of fly-over.”
Boerdonk te koop?
Tegenstanders van de verbreding van de N279 schermen met luchtvervuiling en geluidsoverlast. Volgens Bolwerk is het belangrijk om alles in perspectief te zien. “De wereld draait gewoon door. Auto’s en vrachtwagen worden steeds schoner en stiller. Gaat dat snel genoeg? Het kan altijd sneller, maar daar zit natuurlijk wel een positieve ontwikkeling in die ervoor gaat zorgen dat er vanuit sustainability-oogpunt echt wel een verbetering gaat komen. Daarom moet je naar de toekomst kijken.” Van Asten vult aan: “Bezwaarmakers grijpen alles aan: geluid, fijnstof, een onjuiste verkeerstelling of een procedurefout. Maar er is ook zoiets als maatschappelijk belang.” Bolwerk knikt: “Is een salamander in de sloot belangrijker dan het voortbestaan van onze kernen? Als we niets doen dan moeten we accepteren dat je een uur in de file staat tussen Keldonk en Heeswijk-Dinther. Is de regio Veghel dan nog wel zo aantrekkelijk voor bedrijven en toekomstige inwoners? Het gaat momenteel heel goed in Meierijstad, maar dat we moeten we wel zo zien te houden.”
Volgens Bolwerk gaan leefbaarheid en bedrijvigheid hand in hand. “Als de bedrijvigheid afneemt dan komt de leefbaarheid binnen een dorp onder druk te staan. Dat geldt voor alle kernen en zeker voor de kleine dorpen in Meierijstad. Als daar niemand kan en wil wonen dan verdwijnt de basisschool, het café en de bakker.” Van Asten benadrukt dat POM geen inwoners wil pesten. “Wij willen samen de problemen oplossen. Er zijn mensen die zeggen ‘er is genoeg industrie, stop er maar mee’. Maar dat is te makkelijk. Dan worden er ook geen woningen bijgebouwd en voorzieningen verdwijnen. Kijk naar een aantal dorpen in Noord-Groningen, Zuid-Limburg en bijvoorbeeld Spanje. Daar trekken de jongeren massaal weg.” Bolwerk: “Als we hetzelfde gaan meemaken, dan staat Boerdonk als dorp dadelijk te koop, omdat er niemand over is.”
Waarom geen snelweg?
Een snelweg van Den Bosch naar Asten, waarom is dat eigenlijk geen oplossing?
Van Asten: “Goede vraag. De N279 Veghel-Den Bosch is destijds aangelegd als 100 kilometer per uur weg. Zo hard mag je tegenwoordig ook op de snelweg. Maar ik denk dat als mensen er gemiddeld 60 kilometer per uur kunnen rijden, dat ze dan al heel gelukkig zijn.”
‘Bereikbaarheid staat onder druk’
Van Asten legt uit wat de gevolgen kunnen zijn wanneer de N279 verder dichtslibt? “Het is slecht voor het vestigingsklimaat. Als de bereikbaarheid onder druk staat, je tegelijkertijd je arbeidsmigranten niet gehuisvest krijgt, er geen ruimte meer is op het energienet en je bedrijf niet mag uitbreiden… Dan zijn er misschien wel alternatieve locaties interessanter.”
POM wil dat naast de doorstroom ook de veiligheid wordt aangepakt. De N279 staat te boek als een van de onveiligste provinciale wegen van Nederland. Bolwerk: “De weg wordt links en rechts al omschreven als de dodenweg.”
Fietsplan
Van Asten vindt het belangrijk om mee te geven dat het POM zich niet blindstaart op het alleen aanpakken van de autoweg. “Natuurlijk willen wij ook dat meer mensen de fiets pakken. Wij stimuleren bedrijven om een fietsplan aan te bieden of beter nog gratis fietsen beschikbaar stellen voor hun werknemers.” Uit de verkeersanalyse blijkt bijvoorbeeld dat veel Veghelaren gebruik maken van de N279, omdat het op en rond de Maxwell Taylorbrug geregeld vaststaat. Wat opvalt is het hoge aandeel korte autoritten (minder dan 5 kilometer) op deze Maxwell Taylorbrug. Hier liggen kansen voor de fiets, want als deze korte ritten met de auto vervangen worden door de fiets, wordt de N279 ook minder belast.
Hetzelfde geldt voor het openbaar vervoer. Ook daar liggen kansen. “Absoluut, maar dan moet er wel wat in te verdienen zijn. Dus als we allemaal in de auto blijven zitten, heeft het niet zoveel zin”, besluit Bolwerk.
Dit is een artikel van Stadskrant Veghel.
