Versproducten binnen 24 uur leveren is onhoudbaar

De import, export en het binnenlands vervoer van versproducten groeit nog steeds en gaat binnen Europa vrijwel volledig via wegtransport. De klanten in de versketens, zoals de retail en de grote warenhuizen, gaan de komende jaren naar verwachting hogere eisen stellen aan de verduurzaming van vervoer in hun ketens. Maar hoe kan aan die eisen worden voldaan? Paul Bleumink, managing partner van Buck Consultants, pleit voor een meerjarig duurzaam investeringsprogramma voor de verslogistiek.

Waarom is de verslogistiek zo weg-georiënteerd?
Producten zijn vaak wekenlang op zee onderweg of groeien een langere periode in een kas, maar eenmaal beschikbaar en in het warehouse zien vervoerders zich verplicht om binnen 24 uur te leveren. Dat maakt het hectisch en voor de snelheid wordt dan vaak wegtransport ingezet.

Kan dat eigenlijk wel anders?
Het zal moeten. Op de weg zie je duizenden wagens met geconditioneerd vervoer van versproducten. Dat moet beter te bundelen zijn.

Is het zo erg dat versvervoer over de weg gaat?
Nee, maar het vervoer moet duurzamer. Als we straks het vervoer op waterstof of met elektrische trucks kunnen realiseren, is dat ook duurzamer, maar dat kan voorlopig nog niet. Aangezien de verduurzaming op de weg te lang duurt, moeten we voor de komende tien jaar aan andere oplossingen denken. En dan speelt ook nog het chauffeurstekort.

Wat voor oplossingen zijn er?
Er zijn er meerdere. We moeten beter gebruik maken van het spoor. Neem bijvoorbeeld het wegvervoer naar Duitse steden zoals Berlijn en München. Dagelijks rijden daar zóveel vrachtwagens met versproducten achter elkaar naartoe, dat kan best gebundeld per spoor. Of denk aan de reefercontainers die vanuit Rotterdam met de binnenvaart naar het achterland worden gebracht. Er moet het nodige aan infrastructuur gebeuren en er moeten overslagpunten in het achterland worden gecreëerd. Dat kost geld en het vraagt regie vanuit de overheden.

Komt de ambitie om te verduurzamen vanuit de klanten of vanuit de keten zelf?
Vanuit beide. Grootgrutters doen veel duurzaamheidsbeloftes, maar de stapjes zijn klein. Dat geldt ook voor de handelaren in versproducten. Het heeft alles te maken met die beschikbaarheid van producten en de eis om binnen 24 uur te leveren naar de dc’s. De haast moet uit de keten worden gehaald.

Zijn er voorbeelden uit andere sectoren te noemen waar het transport duurzamer is geworden?
De bouwlogistiek in binnensteden. Daar zie je dat er nu meer wordt geprobeerd om materiaal via de binnenvaart aan te voeren. Ook worden materialen vaker gebundeld vervoerd. De gedachte dat de bouwplaats alleen met grote vrachtwagens te beleveren was, is daar losgelaten. Dat is deels ook onder dwang van de overheid gebeurd. In de verslogistiek ontstaat die druk ook, en dat leidt snel tot nieuwe concepten.

Waar moet op worden ingezet in het meerjarige investeringsprogramma dat u voor ogen heeft?
Allereerst op het spoor. Denk aan automatische wagonkoppelingen en capaciteit. Het spoor moet qua doorlooptijd kunnen concurreren met het wegvervoer. Ten tweede moeten we inzetten op het verplaatsen van reefercontainers naar het achterland. Daar is ruimte voor nodig en wellicht ook douane- en inspectiepunten. Het zwaartepunt van de investeringen ligt bij het bedrijfsleven, maar ook de overheid en de Europese Unie moeten hierin mee.

Hoe ziet het kostenplaatje eruit?
Het gaat om miljarden. Alleen al die spooraanpassingen komen op honderden miljoenen. Ik denk wel aan een samenhangend pakket. Wat investeren we in de verduurzaming van wegvervoer? Waar komen de knooppunten voor de binnenvaart? Hoe komen we tot innovatie in rail? Alles bij elkaar is het dus wel een paar miljard.

Zijn er al praktijkvoorbeelden te noemen van duurzaam vervoer van versproducten?
Je ziet op meerdere plekken initiatieven ontstaan. Denk aan de trein die vanuit Rotterdam rijdt naar Coop-supermarkten in Denemarken. Of de fooddistributie in Amsterdam waarbij fietskoeriers de last mile pakken. Of Ahold en Jumbo die boodschappen bezorgen bij de klant met e-trucks. Iedereen wéét dat er over tien jaar stappen moeten zijn gezet en er ontstaan meer en meer voorbeelden. Die CO2-footprint moet nu eenmaal omlaag, dat besef is er alvast.

De verduurzaming moet niet alleen in Nederland gebeuren. Hoe krijg je Europa en de rest van de wereld mee?
De versketens zijn internationaal. Twee derde van alle voedsel komt van buiten Europa. Verduurzaming is een Europees vraagstuk. Nederland loopt enigszins voorop, maar het belangrijkst is het besef dat binnen 24 uur leveren niet meer houdbaar is.

Meer weten over dit onderwerp? Paul Bleumink is spreker op het Agri en Food Logistiek Congres 2022 van Nieuwsblad Transport op 21 april in Breda.


Dit is een artikel van Rieneke Kok voor Nieuwsblad Transport.